H "εσωτερική" μουσική του Frederic Chopin Μέρος 1." Ένταση- Tα "Etudes".

H "εσωτερική" μουσική του Frederic Chopin 

Μέρος 1." Ένταση- Tα "Etudes".

Ο Frederic Chopin μνημονεύεται έως σήμερα ως ένας από τους καλύτερους πιανίστες και μουσικούς συνθέτες όλων των εποχών και μουσικών ρευμάτων. Η μουσική του έχει πολύ μεγάλη απήχηση στο κοινό ενώ οι μουσικές του συνθέσεις διασκευάζονται από μεγάλο εύρος καλλιτεχνών σε διάφορα μουσικά στυλ. Έγραψε μουσική κυρίως για πιάνο αλλά και για βιολί και βιολοντσέλο και ορισμένα μουσικά κομμάτια για φωνή και πιάνο (Lieder). Γράφει σονάτες, πρελούδια, τις πασίγνωστες "Polonaises" και "Μazurkas" που πρόκειται για παραδοσιακούς πολωνικούς χορούς, βαλς, "Scherzi" και μπαλάντες. Ξεκίνησε πιάνο σε πολύ μικρή ηλικία στην πατρίδα του, Πολωνία και ύστερα ώς ενήλικας μετακομίζει στην γενέτειρα του πατέρα του, Γαλλία, που ήταν κέντρο της Ρομαντικής κουλτούρας. Τα γεγονότα της ζωής του τον βοήθησαν ώστε να γράψει μια μουσική πολύ συναισθηματική και βιωματική, ενίοτε βαθύτατα στοχαστική, άλλωτε εξαιρετικά χαρούμενη και τις περισσότερες φορές μελαγχολική και λυπημένη. Όπως και να έχει καλύπτει όλο το φάσμα του ανθρώπινου συναισθήματος και αυτό τον καθιστά εξαιρετικό δεξιοτέχνη.

Ο Chopin μεγάλωσε στην Πολωνία. Από μικρός διακρίθηκε για το ταλέντο του στο πιάνο ενώ είχε συνθέσει και τα πρώτα του δείγματα σε ηλικία 7 ετών. Όσο μεγάλωνε γινόταν όλο και πιο διάσημος και έπαιζε για όλους τους ευγενείς, δούκες, κόμητες και βαρώνους της εποχής. Ωστόσο πολιτικές αναταραχές που είχαν ξεσπάσει στην Πολωνία κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1820 (1829-1830) ανάγκασαν τον νεαρό συνθέτη να φύγει και να εγκατασταθεί στο Παρίσι. Στην Πολωνία είχε αποκτήσει ένα μεγάλο κοινό που τον θαύμαζε και τον υποστήριζε. Στο κοσμοπολίτικο Παρίσι τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Αρχικά ο συνθέτης δεν βρήκε την αναγνώριση που του άξιζε. Οι εκδότες αρνούνταν να δημοσιεύσουν τις συνθέσεις του οι οποίες ήταν ιδιαίτερα καινοτόμες αλλά δεν αντιστοιχούσαν σε δημοφιλή ακούσματα. Ωστόσο ο Chopin δεν το έβαλε κάτω και ύστερα από αρκετούς μήνες άρχισε τις δημόσιες εμφανίσεις σε σπίτια πλούσιων οικογενειών που ήταν εστίες  μεγάλων ονομάτων της μουσικής και της διανόησης μεταξύ αυτών οι Franz Liszt και Hector Berlioz με οποίους αργότερα ο Chopin έγινε φίλος. 

Η φήμη του μεγάλωνε στο Παρίσι, όμως ο ίδιος ήταν πολύ μελαγχολικός. Από την μία αγαπούσε την Πολωνία και επιθυμούσε να γυρίσει πίσω στην οικογένειά του και από την άλλη είχε βιώσει και την ερωτική απογοήτευση καθώς είχε ερωτευτεί μια μαθήτρια του στην οποία παρέδιδε μαθήματα πιάνου αλλά οι γονείς της δεν του επέτρεψαν να την παντρευτεί καθώς ήταν αρκετά φιλάσθενος. Θα μείνει όμως στην ιστορία η σχέση που διατηρούσε χρόνια με την γνωστή συγγραφέα η οποία διέθετε αρκετά εκκεντρικό και προκλητικό χαρακτήρα, Γεωργία Σάνδη (George Sand ή Aurora Dudevant όπως ήταν το πραγματικό όνομα της). Η σχέση του με τη Σάνδη θα κρατήσει 9 χρόνια και ο συνθέτης θα γνωρίσει πολλές περιπέτειες κοντά της.

Ο "Περισσότερο Ρομαντικός Συνθέτης". 

Σε αντίθεση με την πομπώδη, πολύπλοκη και επιδεικτική μουσική του Liszt, ο Chopin προτείνει μια μουσική ηπιότερων τόνων αλλά εξίσου σημαντική. Δεδομένων και των αναταραχών που έζησε, συνθέτει μια εξαιρετικά βιωματική μουσική εκφράζοντας έτσι το απόλυτο ιδεώδες του Ρομαντισμού: το συναίσθημα. Εικαστικά θα μπορούσαμε να συνδέσουμε τον Chopin με ένα έργο του Caspar David Friedrich ενώ τον Liszt με τον χαοτικό Turner ή τον Delacroix. Συνθέτει "Νυκτερινά" (Nocturnes) που τις περισσότερες φορές λίγο έχουν να κάνουν με νανουρίσματα. Επιθυμεί να δημιουργήσει περισσότερο ένα εκφραστικό κομμάτι το οποίο μάλλον θα κάνει τον ακροατή να στοχαστεί παρά να κοιμηθεί. Το μινόρε στον Chopin είναι συνηθέστερο γιατί ο Chopin πάντα διακρινόταν από μελαγχολία, από έναν ανεκπλήρωτο πόθο, από ένα βασανιστικό ερώτημα, από τον νόστο. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι οι Polonaises και οι Mazurkas είναι κατά κανόνα εύθυμα ακούσματα.

Etudes

 Σε ακούσματα όμως όπως το πασίγνωστο "Etude Op. 10 no. 12" η έντονη αυξομοιωτική διάθεση που επικρατεί μας δικαιολογεί τον ίδιο τον τίτλο : "Etude Revolutionaire" (επαναστατικό). Σε κάθε επανάσταση υπάρχει η ένταση, ο ένοπλος αγώνας, η υπερνίκηση των εμποδίων, η επικράτηση. Το "Etude" αυτό όμως ίσως να είναι και μια τρανή ένδειξη του ψυχικού κόσμου του συνθέτη. Ένα ακόμα εκπληκτικό άκουσμα είναι η ''Fantaisie Impromptu". To impromptu (τυχαίο, αυτοσχέδιο, στιγμιαίο) στοιχείο είναι εμφανέστατο στην σύνθεση αυτή. Καλπάζουσα φαντασία, καλπάζον ρυθμός, όμορφη σκέψη, ήπιοι τόνοι και ύστερα πάλι ένταση. Αυτός είναι ο Chopin. Από τη μια έντονες, βασανιστικές σκέψεις και από την άλλη γαλήνη. Αυτός είναι και ο Ρομαντισμός: έξαρση, γαλήνη, τρόμος, αγωνία, υπερηφάνεια, αγάπη, χάος, έρωτας. Αυτά όλα τα είχε συλλάβει και τα ανέδειξε ο Chopin μέσα από μουσικές νότες, όπως νωρίτερα έκανε ο Mozart με μια φιλάρεσκη μουσική ανάλογη του κλίματος της αριστοκρατίας της εποχής του. Ο Chopin συνθέτει μουσική de profundis (εκ βαθέων). Επεξεργάζεται τον χαρακτήρα του, αποτυπώνει μνήμες, συναισθήματα στιγμιαία που μέσω της μουσικής γίνονται διαχρονικά. Δίνει ονόματα όπως : "Χειμερινός Άνεμος", "Ωκεανός", "Tristesse (Λύπη) ή De L'adieu (Aντίο) και ακούμε ακριβώς αυτό που μας ονομάζει, τίποτα παραπάνω, τίποτα λιγότερο. Μεγάλες μεταβάσεις δείχνουν την ένταση, "ανεβοκατεβάσματα" αγωνία για την ύπαρξη της κάθε νότας στο πεντάγραμμο, την ίδια που ο ίδιος νιώθει. Εάν κάποιος μπόρεσε να αποτυπώσει ακριβώς αυτό που συμβαίνει στον εσωτερικό του κόσμο τότε αναμφισβήτητα είναι ο Chopin. Τα "Etudes" του θεωρούνται από τα δυσκολότερα κομμάτια για πιάνο.  

Ενδεικτικά ακούσματα:

Etude Op. 10 no 12. "Revolutionaire"

Etude Op. 25 no 12. "Ocean"

Etude Op. 10 no 1. 

Etude Op. 10 no 2. 

Etude Op. 25 no 11 "Winter Wind"

''Fantaisie Impromptu Op. 66"

Etude Op. 10 no. 4

Etude Op. 10 no 5

Etude Op. 10 no 3 "Tristesse" or "De L'Adieu"

Τα "Etudes" (Σπουδές) είναι χρονικά σύντομα και αφιερωμένα στον Franz Liszt.