O Jacques-Louis David ζωγραφίζει για τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη Μέρος 1ο

Ημιτελές πορτρέτο του στρατηγού Βοναπάρτη από τον David, 1798. 

Ο Ναπολέοντας Βοναπάρτης υπήρξε μια αμφιλεγόμενη πολιτική προσωπικότητα του Γαλλικού έθνους. Από ικανότατος στρατηγός καταλήγει να στεφθεί αυτοκράτορας και προσπαθεί να κατακτήσει όλη την Ευρώπη. Για άλλους είναι ο ιδανικός ήρωας για άλλους ένας καταστροφέας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μετέβαλλε οριστικά τα δεδομένα για την διαμόρφωση της μοντέρνας Ευρώπης όπως την ξέρουμε. Η προσωπικότητά του και το έργο του προσελκύουν το ενδιαφέρον τόσο του επιστημονικού όσο και του απλού κόσμου. Επομένως η μεγαλοπρεπής κατά τον ίδιο προσωπικότητά του θα έπρεπε να συνοδεύεται και από μια μεγαλοπρεπή εικόνα. Οπότε θα έπρεπε να κατασκευάσει για τον ίδιο μια εικόνα που θα έδινε σαφή μηνύματα της υπεροχής του στον λαό του και στους αντιπάλους του κατ'επέκταση. Στράφηκε λοιπόν σε μια διάσημη προσωπικότητα των καλλιτεχνικών γίγνεσθαι της εποχής που δεν ήταν άλλος από τον καταξιωμένο Γάλλο Ακαδημαϊκό ζωγράφο Jacques - Louis David. 

Αυτή η περίπτωση "συνεργασίας" είναι από τις πιο γνωστές περιπτώσεις χρήσης της τέχνης και του ονόματος ενός καταξιωμένου ζωγράφου ως πολιτική προπαγάνδα εκ μέρους του Βοναπάρτη. Πομπώδης απεικονίσεις, πλούσιες που εικονίζουν τον Ναπολέοντα ως ικανό στρατηγό, με όραμα, έναν άνθρωπο με αυτοπεποίθηση, την αυτοπεποίθηση που έλειπε από το Γαλλικό Έθνος, ως έναν πλούσιο αυτοκράτορα με πλούσια χώρα και αδιαμφισβήτητη υστεροφημία είναι οι πίνακες που μας χαρίζει ο Νταβίντ. Η μαεστρία του ζωγράφου οφείλει να ταιριάζει με αυτή του πάτρωνά του. Το ίδιο έγινε και στην Αντιμεταρρύθμιση με το Μπαρόκ. Μόνο που εδώ λειτουργούμε με μοντέρνους όρους.

Στην πρώτη εικόνα, το ημιτελές πορτρέτο του νεαρού Βοναπάρτη, βλέπουμε ένα νέο περισσότερο προσιτό αλλά πολλά υποσχόμενο στρατηγό του Γαλλικού έθνους. Με μακρυά μαλλιά και λιγότερο αυστηρή στάση αυτό το πορτρέτο εκκινεί το πλάσιμο για την μεγαλοπρεπή εικόνα του αυτοκράτορα του μέλλοντος. Είχε αρχικά σχεδιαστεί να τον δείχνει να κρατά την συνθήκη του Campo Formio στην Μάχη του Rivoli. Το ενδιαφέρον εδώ είναι αφενός η εξαιρετική πινελιά του David που συνθέτει το έργο και το απαλό περίγραμμα που οριοθετεί τη μορφή και πλαισιώνει το χρώμα και αφετέρου η συνειδητοποίηση της πρακτικής του Ναπολέοντα για την χρήση αυτή της τέχνης. 

1801-1805. Ο David χρειάστηκε μια τετραετία για να ολοκληρώσει το περίφημο αυτό έργο που έως σήμερα θεωρείται ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του. Ο Ναπολέοντας διασχίζει τις Άλπεις ως ένας άλλος Μάρκος Αυρήλιος πάνω στο άλογο του. To τοπίο τραχύ χαοτικό αυστηρό. Στο βάθος τα στρατεύματα και μια Γαλλική σημαία κάτω δεξιά του πίνακα. Κεντρική μορφή ο Βοναπάρτης πάνω σε ένα λευκό άλογο, δυναμικό και γυμνασμένο αντάξιο του στρατηγού που το ιππεύει. Εκείνος πιο αυστηρός και εξιδανικευμένος με μόνο χαρακτηριστικό να προδίδει την ταυτότητά του το πρόσωπό του, τείνει το ένα του χέρι προς τα πάνω ίσως προϊδεάζοντάς μας για την "Ελέω Θεού" απολυταρχική διακυβέρνησή του. Τα ενδύματά του πολυτελή στα χρώματα της σημαίας της Γαλλίας πλαισιώνουν τον Βοναπάρτη. Εδώ εντοπίζουμε άμεσες αναφορές με την κλασσική ρωμαϊκή τέχνη και τους αυτοκρατορικούς ανδριάντες. Κίνηση, ροή αλλά και αυστηρή γεωμετρία είναι χαρακτηριστικά της εικαστικής γλώσσας του David και ανταποκρίνονται και σε άλλους ζωγράφους της Γαλλικής Ακαδημίας της ζωγραφικής. Ένα ωραίο κόσμημα στο έργο είναι η υπογραφή του ίδιου του καλλιτέχνη.

Αν κάτι χαρακτηρίζει τη ζωγραφική του νεοκλασικισμού αυτό είναι οι μεγάλες διαστάσεις και αυτό εδώ το έργο πρόκειται για κάτι μνημειώδες τόσο σε διαστάσεις όσο και περιεχόμενο. Με 6 x 10 μπορούμε να κατανοήσουμε το πόσο επιβλητικά υπάρχει στο χώρο. Ο ζωγράφος εργάζεται πάνω στο θέμα από το 1805 έως το 1807. Θέμα του είναι η στέψη του Ναπολέοντα και της συζύγου του Josephine de Beauharnais με την ευλογία του Πάπα. Η τελετή έλαβε μέρος στην Notre-Dame de Paris. Η στέψη του Ναπολέοντα πολιτικά σημαίνει μια καλή συνεργασία μεταξύ Γαλλίας και καθολικής Ρώμης σε μια εποχή που πολλοί πίστευαν ότι εάν απομακρυνθεί η Ρώμη από το πολιτικό προσκήνιο, η Γαλλία θα καταλήξει ένα έθνος άθεο, μια άποψη που κυκλοφορούσε ιδιαίτερα στις επιφανέστερες τάξεις. Η στέψη του Ναπολέοντα ήταν η έναρξη μιας απολυταρχικής διακυβέρνησης που έφερε το τέλος του. Εικαστικά, πρόκειται για ένα έργο εξαιρετικά δεξιοτεχνικό και απαιτητικό. Όλη η πολυτέλεια της σκηνής μεταφέρετε σε εμάς μέσω του David. Χρυσοποίκιλτη διακόσμηση, πολυτελή ενδύματα, εκλεκτοί καλεσμένοι καλοντυμένοι και ο κλήρος ενδεδυμένος αναλόγως. Μία σκηνή γεμάτη φως το οποίο πέφτει από πάνω και συγκεντρώνεται στον Ναπολέοντα που στέφει την Ιωσηφίνα. Αντί για βασιλικό στέμμα φορά δάφνινο χρυσό στεφάνι. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι η απόφαση του David να απεικονίσει τους σημαντικούς καλεσμένους όπως τον Ταλεϊράνδο, τον Charles Francois LeBrun, την μητέρα του Ναπολέοντα Letizia Ramolino αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Το έργο είναι απόλυτα γεωμετρημένο και οι μορφές δημιουργούν άξονες οριζόντιους συμβάλλοντας έτσι στην συνολική αρμονία που εμπνέει η σκηνή. Η επιμονή στην λεπτομέρεια τόσο στην απόδοση του χώρου όσο και στους χαρακτήρες που απεικονίζονται τονίζουν την σπουδαιότητα της στιγμής. Δεν βλέπουμε τίποτα το αφηρημένο και δεν θα μπορούσαμε. Αυτομάτως το έργο θα είχε απορριφθεί.