Γιατί να διαβάσετε "Το Κόκκινο και το Μαύρο"

Γιατί να διαβάσετε "Το Κόκκινο και το Μαύρο"

Είναι ένα από τα γνωστότερα λογοτεχνικά έργα της Ρομαντικής περιόδου. Συγγραφέας του έργου είναι ο Ανρί Μπέιλ, γνωστός ως Σταντάλ (Stendhal). ''Tο Κόκκινο και το Μαύρο" είναι ένα "Bildungsroman", δηλαδή πρόκειται για ένα έργο εκτενούς έρευνας του ψυχολογικού κόσμου των κύριων πρωταγωνιστών. Αυτό ήταν αγαπημένο θέμα των συγγραφέων του Ρομαντισμού. Ο Σταντάλ ωστόσο καταφέρνει όχι μόνο να μας παραθέτει σχεδόν ψυχαναλυτικές έρευνες πάνω στην ψυχολογία των προταγωνιστών του, αλλά και μια κοινωνιολογική μελέτη της γαλλικής υπαίθρου. 

Κεντρικός πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ο Ζυλιέν Σορέλ, ο μικρότερος γιος ενός ξυλουργού με απέχθεια για την χειρονακτική εργασία του πατέρα του και με μεγάλη έφεση στα γράμματα. Ασχολείται πολύ με το διάβασμα κρυφά από τον πατέρα του ο οποίος χλευάζει τις ασχολίες του. Ο Ζυλιέν διαθέτει μια δυναμική προσωπικότητα και είναι πολυ φιλόδοξος. Θέλει να αναρριχηθεί στο ιερατικό σώμα με απότερο σκοπό να γίνει επίσκοπος και να αποκτήσει περιουσία ώστε κανείς να μην μπορεί να τον αμφισβητεί. Η ιστορία εκτυλίσσεται στην Γαλλική Επαρχία στο χωριό της Βεριέρ. Ο Ζυλιέν ακολουθεί πιστά τον επίσκοπο Σελάν οποίο του έχει μάθει γράμματα και τον οποίο ο Ζυλιέν εκτιμά. Η ζωή του αλλάζει όταν καλείται να εργασθεί ως παιδαγωγός για τα παιδιά του δημάρχου της Βεριέρ, κ. Ντε Ρενάλ. Πιστεύει πως τα όνειρά του αρχίζουν να πραγματοποιούνται καθώς ξεκίνησε να έχει ένα πολύ σεβαστό μισθό και τον αποδέχονται πλέον ως παιδαγωγό. Ωστόσο η ιδιοσυγκρασία του Ζυλιέν αναταράσσεται όταν ανακαλύπτει πως έχει αισθήματα για την γυναίκα του δημάρχου, κυρία Ντε Ρενάλ, η οποία τον ερωτεύεται και αυτή. Αποσπάται πολλές φορές από τα αρχικά του σχέδια για προσωπική ανέλιξη εξαιτίας αυτού του δεσμού, όταν όμως αυτό μαθαίνεται, η σχέση τους διακόπτεται. Η προσωπικότητα του Ζυλιέν μεταστρέφεται. Επικεντρώνεται ακόμα περισσότερο στις προσωπικές του φιλοδοξίες, πληγωνοντας σταδιακά πρόσωπα που ενδιαφέρονται για εκείνον. 

Ο Δεύτερος τόμος βρίσκει τον Ζυλιέν μακρυά από την Βεριέρ, στο κοσμοπολίτικο Παρίσι. Εκεί δουλεύει στις υπηρεσίες του κ. Ντε Λα Μολ, επιφανούς άνδρα από την Βεριέρ, και παρόλα τα ταλέντα του αντιμετωπίζεται από την οικογένεια ως ένας Πληβείος. Μισεί το Παριζιάνικο περιβάλλον καθώς το θεωρεί ελιτίστικο και επιδεικτικό. Ο ίδιος εκτελεί θελήματα για τον φιλοβασιλικό εργοδότη του άσχετα με το γεγονός ότι ο ίδιος τάσσεται υπέρ των επαναστατών της Ιουλιανής Επανάστασης (1830). Έχοντας πλέον ξεχάσει την Βεριέρ και όσα συνέβησαν εκεί, ο Ζυλιέν ασχολείται πλέον με την κόρη του εργοδότη του Ματίλντ, η οποία αρχικά παίζει με τα αισθηματά του και ύστερα τον ερωτεύεται πραγματικά. Η σχέση όμως αυτή θα επιφέρει μεγάλα προβλήματα σε όλους. Και κάπου εδώ σταματάμε γιατί εάν αποκαλύπταμε το τέλος δεν θα είχε καμία ουσία ! :)

Οι καταπληκτικές αφηγηματικές τεχνικές του Σταντάλ καθιστούν το έργο ένα λογοτεχνικό διαμάντι. Η  εκτενέστατη περιγραφή των σκέψεων και η εξερεύνηση του ψυχικού κόσμου των ηρώων κάνει το έργο άκρως ενδιαφέρον καθώς ο αναγνώστης ταυτίζεται με τον ήρωα. Πέραν από αυτό ο Σταντάλ ενδιαφέρεται να αναλύσει την κάθε πράξη που κάνουν οι ήρωες ως αποτέλεσμα ψυχολογικής διεργασίας και σκέψης, δικαιολογώντας έτσι για ποιο λόγο οι ήρωες οδηγήθηκαν σε αυτές. Πριν ακολουθήσει η υπόθεση, προηγείται πάντα μια ψυχολογική παρουσίαση του προσώπου που είναι πρωταγωνιστής της εκάστοτε σκηνής. Με αυτόν τον τρόπο γνωρίζουμε τα πάντα για τους ήρωες και πως λειτουργούν και ενίοτε προοικονομούμε την επόμενη κίνησή τους μόνο και μόνο επειδή τους γνωρίζουμε τόσο καλά. 

Ο Σταντάλ γράφει σε μια εποχή πολιτικών αναταραχών, με την βασιλική Δυναστεία των Βουρβώνων , που εγκαταστάθηκε στο θρόνο το 1815 κατά την Παλινόρθωση, να αποτυγχάνει να εκπληρώσει τα αιτήματα του λαού. Αποτέλεσμα της δυσαρέσκειας του λαού ήταν η Ιουλιανή επανάσταση του 1830. Έχοντας βαθιά γνώση των πραγμάτων, ο Σταντάλ πολιτικοποιεί τους ήρωές του με στόχο να περάσει τα μηνύματα της κάθε πολιτικής ομάδας της εποχής του εκφράζοντας τους προβληματισμούς τους. Εκτός από αυτό ο Σταντάλ μιλάει για την ζωή στην επαρχία, πως αυτή είναι διαμορφωμένη, τι ρυθμούς ακολουθεί. Παρουσιάζει τις κοινωνικές διακρίσεις μεταξύ των επιφανών αστών και των εργατικών ομάδων (Ζυλιέν-Ντε Ρενάλ ή Ζυλιέν-Ντε Λα Μολ). Παρουσιάζει τους ενοχικούς έρωτες που ο Ζυλιέν αναπτύσσει με επιφανέστερες από εκείνον κυρίες που είναι γεμάτοι εμπόδια εξαιτίας των κοινωνικών του θέσεων. Τέλος η περιγραφή των γραφικών γαλλικών επαρχιακών τοπίων από τον Σταντάλ γίνεται με ιδιάιτερη ακρίβεια που ο αναγνώστης μπορεί με ευκολία να ταξιδέψει με το νου του και να τα δει.

Το έργο δημοσιεύεται το 1830 και ενσαρκώνει όλα τα χαρακτηριστικά της ρομαντικής λογοτεχνικής γραφής, με δραματικά στοιχεία, έντονο το συναίσθημα και την περιγραφή. Μπορεί πολύ εύκολα να θεωρηθεί πέραν από ένα μυθιστόρημα με πλοκή, μια εκτενής ψυχολογική, κοινωνιολογική και ιστορική έρευνα που αντικατοπτρίζει τέλεια την εποχή που γράφτηκε. Για αυτό αξίζει να αφιερώσετε τον ελεύθερο χρόνο σας διαβάζοντας το έργο αυτό. Μην σταματάτε όμως σε αυτό. Διαβάστε και τα υπόλοιπα έργα του καθώς πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του 19ου αιώνα που συνέβαλε στην εξάπλωση των γαλλικών γραμμάτων σε όλο τον κόσμο.